Čokolada za Gagarina (pisma iz Estonije)

Davne 1806. godine u Talinu je prvi put započeta proizvodnja pekarskih i konditorskih proizvoda. Osnivač je bio izvesni Lorenc Kavijezel. Poslastičarnica je otvorena u Starom gradu i bila je poznata i po ručno rađenim bombonama i figurama od marcipana - tradicija koja je zadržana do današnjih dana.

Šezdeset godina kasnije, mala fabrika slatkiša dobija novog vlasnka koji kupuje i susednu kuću i znatno proširuje proizvodnju. Georg Johan Stude unapređuje tehnologiju i njegovi slatkiši postaju poznati i van Estonije. Najveći i najpoznatiji potrošač Studeovih proizvoda bio je Dvor ruskog cara.

Početkom dvadesetog veka pojavile su se brojne konkurentske kuće među kojima je po kvalitetu proizvoda bila najzanimljivija „slatka kuća“ Kave i njeni vlasnici Karl i Kola Verner, koji su imali plasman i na inostranom tržištu. Međutim, 1940.godina donosi velike promene u politici, samim tim i u konditorskoj industriji. Nastupilo je vreme apsolutne kontrole, nacionalizacije i spajanja kompanija, te su manje fabrike pripojene Studeovoj kompaniji, a manji proizvodni pogoni kompaniji Kave. I mada je delovalo da će se proizvodnja perspektivno razvijati, braćaVerner doživljavaju nesrećni preokret. Vredni ali pričljivi upali su u vrtlog zvani smutnoe vremja.Te 1948. godine Sovjeti su „zabrašnavili“ svoje prste i umesili novi „kolač“ – od Kave i Stude napravili su jedinstvenu kompaniju slatkiša kojoj je trebalo nadenutii novo ime.Tih dana, „neko“ se ušunjao kod novog ministra i došanuo mu da je ime Kave nastalo od inicijala bivših vlasnika fabrike. Neprihvatljivo i neprikladno, samim tim, nedopustivo za sovjetski poduhvat. Stoga je održano takmičenje u izboru za ime. Postojala su dva predloga: punane kompu-crvena bombona i Kalev-mitološki kralj Estonije. I dok su Vernerovi, na novom pregalačkom zadatku, u lokalnom mlinu pakovali brašno u dzakove, Kalev je postao novi naziv za fabriku slatkiša.

Otpočela je era „pravljenja slatkiša“ po recepturi nove ideologije. Unutar nje, sačuvana je stara tradicja i kvalitet proizvoda kojima se Kalev otisnuo i van granica zemlje i sa njima osvajao brojna priznanja i nagrade. Konditorskim proizvodima pokrivao je Estoniju i čitav Sovjetski Savez.

Zanimljivo je da je prvu sovjetsku žvaku proizveo upravo Kalev 1968. godine, iako je direktivom bila zabranjena, jer je predstavljala propagandu kapitalističkog načina života. Godine 1980. proizvedena je ogromna serija žvaka i izuzetno puštena za potrošače u vreme Olimpijskih igara.

Kuriozitet priče o imperiji Kalev svakako je učešće u pripremama za putovanje u svemir. U „prtljagu“ Jurija Gagarina nalazili su se specijalno dizajnirani slatkiši by Kalev. 

Poslednjih godina Kalev je znatno proširio svoju delatnost i asortiman priozvoda. Na rafovima trgovina danas se nalazi i brašno, pekarski i mlečni proizvodi, napici, neizostavni marcipan prema kome estonska ljubav traje skoro pet vekova, kao i preko sto vrsta čokolade sa najrazličitijim punjenjem. Među poslednjim projektima nalazi se čokolada sa višnjom i čili paprikom.

Pa, kako odoleti slatkim čarima?